Bu kadar iddialı bir başlık ile başlamak istemezdim ama ülkenin mali durumu gittikçe kötüye gitmekte savaş sürecinde olan Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerde bile enflasyon yüzde 15-17’lerdeyken bugün Türk ekonomisi yıllık yüzde 150 hiper enflasyon ile uğraşmaktadır. Başlıkta verilen 5.2 trilyon Türk lirasını örnekler olmadan kafamızın alması pekte mümkün değil ama en basitinden şöyle ifade edebilirim 5.2 trilyonu türk lirasını 82 milyon insanın başına bölersek 63.410 Türk lirası demektir bu da Türkiye’de 4 kişilik bir ailenin üzerine düşen dış borç yükünün 250 bin tl daha artması anlamına gelmektedir. Peki bu rakamı nerden çıkardın diye soranlar olacaktır. Tamamiyle dış borcu baz aldım şuan için kamu ve özel toplam dış borcumuz resmi rakamlara göre 441 milyar dolardır. Başkanlık sistemi başladığı gün 4.5 TL olan dolar bugün 16.5 TL’ye gelmiştir. Kur krizi tek adam rejiminin ve bunun sonucu dış yatırımcının kaçması ve Türk insanın ekonomiye olan inancını yitirmesine sebep olmuştur. Ayrıca 150 enflasyonun olduğu bir dönemde sırf beton ekonomisinin daha da büyümesi adına yüzde 14’e çekilen faiz Türk Lirasını adeta sahipsiz kalmıştır.

Gün geçtikçe değer kaybeden Türk lirasını elinde tutmamak için parası olanlar ev ve arabalara saldırarak Türk Lirasını elinden çıkarırken orta-alt kesim ise marketlerden kendilerine stok yapmaktadırlar. Arz- Talep dengesinde oluşan bu dengesizlik Türk lirasının adını bilmediğimiz Afrika ülke para birimlerine karşı bile değer kaybetmesinin sebeplerinden biridir. Oluşan hiper enflasyonu, araç ve taşınmaz fiyatlarını çok daha artırmakta kendi içinde bir fasit daire oluşturmaktadır. Geçen yıl 7.5 TL olan Benzin fiyatı şuan 24 TL civarındadır ve bu yüzde 150’den fazla artış demektir. Doğalgaz ve elektrik zamları da benzin zamlarından bundan geri kalmamaktadır. Enflasyon ciddi bir fasit dairenin içine girmiş ve kötü yönetim, yargı bağımsızlığı ve insan hakları gibi konularda yaşanan sıkıntılarda tuzu biberi olmuştur. Yüzde 8 dolar faiz ile borçlanarak yüzde 4.5 ile daha önce borçlandığı borcu ödemeye çalışan bir ülke olarak işlerin hiçte iyiye gitmediğini görmek zor değil.

Garanti projelere milyarlarca Türk Lirası kur farkından dolayı her yıl daha fazla ödenmektedir. Dolar- TL paritesi etkileyen diğer ciddi bir sorundur. Her yıl devletimiz Türk lirası satıp Dolar alarak milyarlarca doları garanti projelerin müteahhitlerine vermesidir. Devletin bu garanti ihalelerin dolar bazındaki ücretlerini dış kaynaklardan borç alarak ödemesi de aynı şekilde ekonomik kırılganlık oluşturmaktadır. Ekonomi yönetimin değişmesi ve işin ehlilerine bırakılması tabi ki çok önemlidir ama bundan da daha önemlisi dış yatırımcıyı kaçırmayacak ve Türk halkına yeniden ekonomiye güvenmesini sağlayacak bir sistemin geri gelmesidir. Ülkemizde başkanlık sisteminin tutmadığı aşikardır. Bunlar yapılmadığı taktirde Daren Acemoğlu’nu bile maliye bakanlığının başına getirseniz yapacakları bu düzende çok kısıtlı olacak ve bizi bu ekonomik bunalımdan çıkarmaya yetmeyecektir.